تضمین برتری قانون اساسی بر قوانین عادی مصوب پارلمان ، سبب شده است تا در بسیاری از کشورها ، شورا یا کمیته ای تشکیل شود که به پاسداری تقنینی از قانون اساسی پرداخته و از تصویب و اجرای قوانینی بر خلاف قانون اساسی جلوگیری نماید .
در کشور ما ، با توجه به اولویت موازین شرعی و قانون اساسی بر قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی ، این وظیفه به عهده " شورای نگهبان " قرار گرفته است تا مصوبات مجلس را مورد رسیدگی قرار دهد تا در صورت مغایرت با شرع یا قانون اساسی ، از تصویب آنها جلوگیری کند .
به همین مناسبت ، در این مقاله قصد داریم به بررسی اینکه شورای نگهبان چیست پرداخته و ساختار شورای نگهبان و وظایف این نهاد را مطرح نماییم .
تعریف شورای نگهبان در قانون اساسی چیست
به موجب اصل چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، کلیه قوانین و مقررات کشور باید بر اساس موازین اسلامی باشد . علاوه بر این ، سلسله مراتب قوانین کشور ( قانون اساسی ، قانون عادی و مقررات دولتی ) ایجاب می کند که قوانین عادی مصوب مجلس شورای اسلامی ، مغایرتی با قانون اساسی نداشته باشند .
به همین دلیل ، در قانون اساسی ایران شورایی تحت عنوان " شورای نگهبان قانون اساسی " پیش بینی شده است تا با بررسی لوایح و قوانینی که توسط مجلس شورای اسلامی تصویب می شود ، از هم راستا بودن این قوانین عادی با قانون اساسی اطمینان حاصل شود . همچنین این شورا موظف به نظارت بر حسن انجام قوانین مهم تصویب شده از جمله ( برگزاری صحت انتخابات ) می باشد .
ساختار شورای نگهبان به چه صورت است
به موجب اصل نود و یکم قانون اساسی ساختار شورای نگهبان پیش بینی شده است . " به منظور پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای اسلامی با آنها ، شورایی به نام شورای نگهبان با ترکیب زیر تشکیل می‌شود :
- شش نفر از فقهای عادل و آگاه به مقتضیات زمان و مسایل روز . انتخاب این عده با مقام رهبری است .
- شش نفر حقوقدان در رشته‌های مختلف حقوقی ، از میان حقوقدانان مسلمانی که به وسیله رئیس قوه قضاییه به مجلس شورای اسلامی معرف می‌شوند و با رأی مجلس انتخاب می‌گردند " .
بنابر این ، اعضای شورای نگهبان عبارتند از شش نفر فقیه و شش نفر حقوقدان که این ترکیب دو گانه سبب می شود تا اعضای شورای نگهبان قادر باشند مصوبات مجلس شورای اسلامی را با شرع و قانون اساسی تطبیق دهند .
وظایف شورای نگهبان چیست
نخستین وظیفه و مهمترین وظیفه شورای نگهبان آن است که مصوبات مجلس شورای اسلامی را مورد بررسی قرار داده تا با شرع و قانون اساسی مغایرتی نداشته باشند . به همین منظور ، کلیه مصوبات مجلس بایستی حتما به شورای نگهبان ارسال شوند تا شورا در خصوص آنها اظهارنظر کند .
علاوه بر این ، شورای نگهبان ، بر انتخابات مجلس شورای اسلامی ، مجلس خبرگان رهبری ، ریاست جمهوری نظارت می کند . یکی دیگر از وظایف شورای نگهبان آن است که به تفسیر قانون اساسی با اکثریت سه چهارم اعضا اقدام می کند .
برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد شورای نگهبان عضو کانال تلگرام موضوعات حقوقی شوید . همچنین کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدماتی در زمینه مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما پیرامون شورای نگهبان چیست پاسخ دهند .
سوالات متداول
1- شورای نگهبان چیست ؟
همانطوری که در متن مقاله اشاره شده در قانون اساسی شورایی پیش بینی شده تا بر هم راستا بودن قوانین تصویب شده در مجلس شورای اسلامی با قوانین اساسی نظارت داشته باشد که عموما به آن شورای نگهبان گفته می شود .
2- ترکیب شورای نگهبان به چه صورتی می باشد ؟
شورای نگهبان متشکل از شش نفر فقیه و شش نفر حقوقدان مسلمان می باشد که نحوه انتخاب هر یک در متن مقاله اشاره شده است .
3- وظایف شورای نگهبان چیست ؟
وظیفه اصلی این شورا نظارت بر تصویب قوانین مجلس شورای اسلامی بر مبنای قانون اساسی و شرع می باشد که به دیگر وظایف آن در متن مقاله اشاره شده است .
منبع : شورای نگهبان چیست
- سه شنبه ۲۵ شهریور ۹۹ ۰۸:۴۹ ۱,۸۵۳ بازديد
- ۰ نظر