خواب به اندازه یک رژیم غذایی مناسب و یا یک فعالیت بدنی منظم برای سلامتی بدن لازم است . بنابراین ، اگر به هر دلیلی در این رفتار فیزیولوژیک بدن اختلالی ایجاد شود می تواند اثرات مخربی بر سلامت جسم و روان داشته باشد و به طور کلی کیفیت زندگی افراد را به طور قابل توجهی کاهش دهد . 

بعضی از عوارض بی خوابی قابل پیش بینی هستند مانند عدم تمرکز و کاهش حافظه ، اما آیا می دانستید که بیخوابی می تواند منجر به دیابت شیرین شود یا میل جنسی را کاهش دهد ؟ برای آشنایی بیشتر با دیگر عوارض بی خوابی می توانید 10 مورد از اثرات بی خوابی بر بدن را در این مقاله مطالعه کنید .

عوارض بی خوابی بر بدن

بی خوابی در شب چه به صورت بی خوابی در ابتدای شب باشد و یا دشواری در تداوم خواب در تمام طول شب می تواند تمام سیستم بدن را تحت تاثیر قرار دهد . ساده ترین اثری که بیخوابی در شب می تواند بر زندگی روزمره تان داشته باشد ، خواب آلودگی و خستگی تان در تمام طول روز است .

خواب آلودگی ها به نوبه خود می توانند فاجعه آفرین باشند به خصوص اگر در شغل های حساسی فعالیت داشته باشید . با این حال در صورتی که به بی خوابی مبتلا شده اید، خطرات بیشتری متوجه شما خواهد بود و انواع خطرات جسمی و روانی تهدیدتان می کند . به این نکته توجه کنید که در صورتی که برای درمان سریعتر این اختلال اقدام نکنید ، اوضاع همچنان بدتر خواهد شد .

بنابر این در این مقاله سعی کرده ایم که عوارض ناگوار بی خوابی را برایتان شرح دهیم تا در صورتی که خودتان یا اطرافیانتان یه این اختلال مبتلا شده اید ، آثار مخرب آن را بشناسید و برای برطرف کردن مشکلتان ، هر چه سریع تر دست به کار شوید . در ادامه 10 اثر بی خوابی بر بدن بیان شده اند ، مطالعه این موارد می تواند برایتان مفید باشد .

1. جدی ترین اثر بی خوابی بر بدن ،  بالا رفتن خطر ابتلا به بیماری های قلبی

خواب روی عملکرد رگ ها و قلب تأثیر می گذارد و علاوه بر این که در تنظیم فشار خون نقش دارد ، می تواند به بهبود و ترمیم رگ های خونی و قلب کمک کند . افرادی که به اندازه کافی نمی خوابند بیشتر در معرض بیماری های قلبی عروقی قرار دارند . نتایج یک مطالعه نشان داد که بی خوابی می تواند خطر حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش دهد .

2. از دیگر اثرات بی خوابی ، افزایش وزن

احتمالا می دانستید که پرخوری و ورزش نکردن دلایل افزایش وزن و چاقی هستند ، اکنون می توانید بیخوابی را نیز به عنوان عامل خطر سوم برای چاقی به دو مورد قبل اضافه کنید . به این صورت که خواب بر سطح دو هورمون لپتین (Leptin ) و گرلین ( Ghrelin ) تأثیر می گذارد که احساس گرسنگی و سیری را کنترل می کنند .

لپتین مسئول احساس سیری است و به مغز شما می گوید که به اندازه کافی غذا خورده اید اما بی خوابی ، ترشح لپتین را کاهش می دهد و در عوض ترشح گرلین که یک محرک اشتها آور است را افزایش می دهد . زیاد شدن هورمونی که دائما به مغزتان می گوید که گرسنه هستید ، میان وعده هایی که در شب می خورید یا به طور کلی پرخوری هایتان را توجیه می کند . 

علاوه بر این کمبود خواب می تواند باعث شود که در طول روز احساس خستگی زیادی بکنید و برای انجام هر نوع ورزش و فعالیت بدنی بی حوصله باشید . همین موضوع باعث افزایش وزنتان می شود زیرا به اندازه کافی کالری نمی سوزانید و توده عضلانی نمی سازید .

3. اثر باور نکردنی اما واقعی بی خوابی ، افزایش احتمال ابتلا به دیابت

بیخوابی باعث می شود بدنتان بعد از خوردن غذا انسولین کمتری آزاد کند . انسولین نام هورمونی است که به کاهش سطح قند خون ( گلوکز ) شما کمک می کند . بنابراین در صورتی که انسولین ترشح نشود ، گلوکز در بدنتان انباشته می شود و ممکن است منجر به دیابت شیرین شود . علاوه بر این بالا رفتن قند خون می تواند یکی دیگر از دلایل چاقی باشد .

4. از اثرات ناتوان کننده بی خوابی ، کاهش میل جنسی

تولید برخی از هورمون ها توسط غدد درون ریز در حین خواب اتفاق می افتد .یکی از این هورمون ها ، تستوسترون است که هورمون مردانه است و برای تولید آن به حداقل سه ساعت خواب بدون وقفه نیاز است . در صورتی که بی خوابی تان از نوع بیدار شدن های مکرر در طول شب است ، ترشح این هورمون در بدنتان با مشکل مواجه خواهد شد . پس اگر متوجه شدید که میل جنسی تان کاهش یافته است ، علت آن اکنون برایتان مشخص است .

5. مراقب اثر بی خوابی بر کم شدن سرعت رشد کودک باشید

غده هیپوفیز یکی از غددی است که در بدن مسئولیت ترشح هورمون ها را دارد . هورمون رشد یکی از هورمون هایی است که غده هیپوفیز آن را در طول شب آزاد می کند ، اما خواب و ورزش کافی نیز به ترشح این هورمون کمک می کنند . این هورمون علاوه بر سایر عملکردهای رشد ، در ساختن توده های عضلانی و ترمیم سلول ها و بافت ها به بدن کمک می کند . وقفه هایی که در خواب به وجود می آیند ترشح هورمون رشد را نیز با مشکل رو به رو می کنند .

6. مخرب ترین اثر بی خوابی ، تضعیف سیستم ایمنی بدن

هنگام خواب ، سیستم ایمنی بدنتان مواد محافظی که ضد عفونت و ویروس هستند مانند آنتی بادی ها و سیتوکین ها را تولید می کند و از این مواد برای مقابله با مهاجمان خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها استفاده می کند . بنابراین اگر خواب کافی ندارید ، بدن شما قادر به دفاع از مهاجمان نیست و در صورتی که بیمار شوید ، ممکن است روند بهبودیتان طولانی شود . 

7. اثر دو سویه بی خوابی و افزایش مشکلات تنفسی

رابطه بین خواب و سیستم تنفسی ، یک رابطه دو سویه است یعنی یک اختلال تنفسی به نام آپنه انسدادی خواب می تواند خواب شما را قطع کرده و کیفیت خوابتان را پایین بیاورد و همین بیدار شدن در طول شب ، سیستم ایمنی بدنتان را ضعیف می کند و شما را در معرض ابتلا به انواع عفونت های تنفسی از سرماخوردگی ساده گرفته تا بیماری های تنفسی مزمن قرار می دهد .

8. اثر بی خوابی بر روان ، بالا رفتن احتمال ابتلا به انواع اختلال های خلقی و روانی

ریشه اکثر اختلالات روانی اضطراب و استرس است که با بی خوابی تشدید می شوند . کمبود خواب همچنین بر خلق و عاطفه تان تاثیر منفی می گذارد . همچنین اگر بیخوابی ادامه پیدا کند ، احتمالا دچار توهم خواهید شد یعنی چیزهایی را می بینید یامی شنوید که واقعیت ندارند . سایر مشکلات روانشناختی که با بی خوابی مرتبط هستند عبارتند از:

• رفتار تکانشی

• افسردگی

• پارانویا

• افکار خودکشی

• سوء مصرف مواد و الکل

9. معمول ترین اثر بی خوابی ، اختلال در تمرکز و حافظه

سیستم عصبی مرکزی شاهراه اصلی اطلاعات بدن شماست و خواب برای داشتن عملکرد مناسب سیستم عصبی ضروری است ، اما بی خوابی مزمن می تواند نحوه ارسال و پردازش اطلاعات بدن را مختل کند . هنگامی که خواب هستید ، مسیرهایی بین سلول های عصبی ( نورون ها ) در مغزتان شکل می گیرد که به شما کمک می کند اطلاعات جدیدی را که یاد گرفته اید به خاطر بسپارید . کم خوابی مغز را خسته می کند ، بنابراین کاملا منطقی است که تمرکز حواس و یادگیری موضوعات جدید هم برایتان دشوار باشد .

10. مهم ترین خطر بی خوابی ، افزایش احتمال سوانح و تصادفات

عدم تمرکز به نوبه خود می تواند در مشاغل سنگین و حساس خطرآفرین باشد اما علاوه بر این ، بیخوابی در شب ، باعث حملات مکرر خواب در طول روز می شود . منظور از حمله خواب ، خواب های کوتاه در حد چند ثانیه هستند که به طور ناخودآگاه اتفاق می افتند .

زمانی که این حملات در شرایط بدون خطر مانند کلاس درس ، اتفاق بیفتند ، مشکلی تهدیدتان نمی کند اما ممکن است در حین رانندگی ، این حملات به سراغتان بیاید و دچار سانحه شوید . بی خوابی به دلیل مشکلاتی که در تعادل و هماهنگی حرکتی بدنتان به وجود می آورد نیز ممکن است باعث ایجاد تصادفات و آسیب دیدنتان شود .

 کلام آخر

بی خوابی ها می توانند سلامت جسمی و روحی فرد را تحت تاثیر قرار دهند . این تاثیرات دامنه وسیعی از کاهش حافظه و تمرکز تا ابتلا به انواع بیماری های قلبی و دیابت را در برمی گیرند . با دانستن عوارض بسیار مخرب بی خوابی ، می توانید برای درمان هر چه سریعتر اقدام کنید .

سوالات متداول

1- ✔️ چرا بی خوابی باعث افزایش وزن می شود ؟

✔️ افزایش وزن به دلیل اختلال در تولید دو هورمون لپتین و گرلین ، همچنین عدم فعالیت بدنی ایجاد می شود که در متن مقاله به طور کامل توضیح داده شده اند .

2- ✔️ آیا بی خوابی و مشکلات تنفسی با یکدیگر ارتباط دارند ؟

✔️ بله ، ارتباط بین بی خوابی و مشکلات تنفسی یک ارتباط دو طرفه است و توضیحات تکمیلی در این رابطه در مقاله بیان شده است .

3- ✔️ بی خوابی چگونه باعث ایجاد سوانح و تصادفات می شود ؟

✔️ سوانحی که در نتیجه بی خوابی ها اتفاق می افتند به دلایلی مانند حمله خواب ، عدم تعادل و عدم تمرکز حواس اتفاق می افتند و برای اطلاعات بیشتر در این زمینه می توانید به مقاله مراجعه کنید .

منبع : عوارض بی خوابی